هورمون های گیاهی یا تنظیم کننده های رشد گروهی از مواد شیمیایی هستند که در گیاهان تولید می شوند .
*** تنطیم کننده های رشد را در دو گروه محرک های رشد و بازدارنده های رشد تقسیم بندی می کنیم.
در این فصل به پنج نوع از هورمون های گیاهی اشاره شده است.
۱. اکسین ها
۲. سیتوکینین ها
۱. آبسیزیک اسید
۲. اتیلن
اکسین ها :
اکسین در بسیاری از مراحل تکوینی گیاه دخیل است.
یکی از موارد ایجاد قطبیت در محور گیاه ، به صورت محور ریشه - ساقه است که طی جنین زایی رخ می دهد.
انتقال قطبی اکسین در ساقه همواره به صورت قاعده رو ( Basipetal ) بوده یعنی با حرکت قاعده رو از راس ساقه و برگ ها به سمت پایین منتقل می شود.
البته به محض رسیدن این جریان قاعده رو به قاعده ریشه و حرکت به سمت ریشه ؛ اکسین به صورت راس رو (Acropetal ) منتقل می شود.
چند مورد از نقش های اکسین در گیاهان :
1. افزایش رشد طولی سلول ها و در نتیجه افزایش طول ساقه.
2. تمایز بافت های آوندی
3. ایجاد ارتباطات اطلاعاتی گسترده در مسافت های طولانی از طریق ایجاد پیام های شیمیایی
4. تحریک ریشه زایی ؛ افزایش میزان تولید ریشه های جانبی و ریشه های نابجا و در نتیجه برای تکثیر رویشی کیاه با استفاده از قلمه به کار می رود.
اکسین پیام مهمی در کنترل تکوین ریشه های جانبی است.
5. افزایش سرعت تکوین میوه ، تشکیل میوه های بدون دانه و درشت کردن میوه ها
6. بعضی از ترکیبات اکسین های مصنوعی گیاهان دولپه ای را از بین می برند و از آن ها برای ساختن سموم کشاورزی استفاده می کنند.
به عنوان علف کش به منطور از بین بردن گیاهان خودرو در مزارعی مانند گندم ؛ مورد استفاده قرار می گیرند.
7. القای تشکیل برگ ها و آرایش برگی . مطالعات نشان داده توقف انتقال قطبی اکسین باعث ممانعت از تشکیل برگ در مریستم راسی رویشی گوجه فرنگی و تشکیل ساقه های عریان سوزنی شکل و مریستم راسی سالم می شود.
